Kraljic Matrisi, Peter Kraljic tarafından oluşturulmuş ve ilk olarak 1983 yılında Harvard Business Review'da yayınlanmıştır. Amacı, satın alma güçlerinden en iyi şekilde yararlanarak alıcıların tedarik güvenliğini en üst düzeye çıkarmasına ve maliyetleri düşürmesine yardımcı olmaktır. Bunu yaparken satın alma, işlemsel bir faaliyet olmaktan stratejik bir faaliyete geçer - çünkü Kraljic'in dediği gibi "satın alma, tedarik yönetimi haline gelmelidir."
Satın alma departmanları, satın alacakları çeşitli ürün kategorilerinde kaynak bulma stratejilerini belirlemek için bu yaklaşımı kullanır. Hangi uzun vadeli sözleşmelerin kurum için en stratejik öneme sahip olduğuna karar vermelerine yardımcı olur ve ne tür bir satın alma gücüne ve nerede sahip olduklarını görmelerine yardımcı olur.   
Satın alınan tüm ürünler ve hizmetler her birinin tedarik riskine ve potansiyel kâr etkisine göre sınıflandırılmalıdır.

Risk, tedarik zincirlerinde operasyonları kesintiye uğratan beklenmedik bir şeyin olma olasılığını ifade eder. Tedarik zincirindeki herhangi bir aksama, kurumu ciddi sorunlara karşı karşıya bırakabilir.
Karlılık, bir tedarik kaleminin şirketin kârlılığı üzerindeki etkisini ifade eder. Kartvizitler ve antetli kağıt gibi belirli harcama alanlarının kâr üzerinde ihmal edilebilir bir etkisi vardır. Ancak diğer kategorilerde, tek bir tedarik kaynağı kurumu büyütme veya geriye itme potansiyeline sahiptir.

Kraljic’in önerdiği matris 4’lü şu şekildedir:

Stratejik Kalemler (yüksek kâr etkisi, yüksek tedarik riski)

Bu kalemler, kurum için kritik öneme sahip ürün ve hizmetlerdir, çünkü bu ürünleri bulmak zor olabilir, pahalı olabilir, teslim edilmesi güç olabilir veya kurumun kârını doğrudan etkileyebilir.

Kaldıraç Kalemleri (yüksek kâr etkisi, düşük tedarik riski)

Kurum üzerindeki mali etkisi yüksek olsa da, bunları tedarik etmek için daha fazla seçenek olduğundan, bu kalemler için farklı değerlendirmeler ve stratejiler kullanılabilir. Örneğin, en iyi fiyatı elde etmek gerektiğinde tedarikçileri değiştirmek için sıkı ve sık pazarlık yapmaktır. 

Darboğaz kalemleri (düşük kâr etkisi, yüksek tedarik riski)

Tedarikçiler üzerinde düşük kontrole sahip olunan veya ürünleri ikame etme ve değiştirme özgürlüğünden yoksun olunan kalemlerdir. Üretime dayalı kıtlığa sahip olan her şey bu kategoriye girer. Bu çeyrekteki kalemlerin mali etkisinin azalması nedeniyle, alıcılar için bu alandaki diğer seçenekleri araştırmak genellikle daha güvenlidir.

Kritik olmayan kalemler (düşük kâr etkisi, düşük tedarik riski).

Bu kalemler bol miktarda bulunur ve doğası gereği standartlaştırılmıştır.
Kritik olmayan öğelerin klasik örneği ofis malzemeleridir. Çalışanların işlerini yapmaları için gerekli olmasına rağmen, kırtasiye, karlılığı artırmaz.

#Aksava
#Taahhüt
#satinalma
#satın alma
#satınalma